Kabanata 26: Liwanag sa mga Anino
sumilip na ang unang liwanag ng bukang-liwayway at bumalot sa Plaridel ngunit nanatili ang tensyon matapos ang naganap na labanan ni Hustisya sa plasa ng bayan.
Ang mga Kastilang pulis ay gumagawa ng mas mahihigpit na plano upang hulihin siya, habang ang mayayamang Kastila naman ay nagpadala ng lihim na sulat sa mga opisyal sa Plaridel.
Samantala, sa simpleng bahay ni Georgia, nagsimula ang araw na may sigla at umaasa sa magandang kita sa pagbebenta ng bulaklak.
Kinaumagahan, maagang gumising si Erik, nabigla si Georgia nang makita siyang naghahanda ng kanyang mga gamit sa sala, habang bahagya pa lang sumisilip ang malambot na sinag ng araw sa bintana.
"Bakit ang aga mong nagising?" tanong ni Georgia, ang kanyang mga mata ay mabigat pa sa antok ngunit puno ng kuryosidad habang inaayos ang buhok.
"Kailangan kong magbenta nang maaga para kumita ng pera," tugon ni Erik, ang kanyang boses ay may determinasyon habang naglalagay ng maliit na basket sa mesa. "Mas maraming bumibili sa umaga, at hindi ko pwedeng palampasin ang pagkakataong ito para kumita nang sapat para may pambili ng tanghalian," dagdag niya.
Napahanga si Georgia sa kanyang kasipagan, ay ngumiti nang taos-puso, ang kanyang puso ay naantig ng determinasyon nito. "Ang sipag mo! Parang sanay na sanay ka na," papuri niya, ang kanyang tono ay puno ng paghanga habang lumalapit dito.
"Hindi ko inaasahan na ganyan ka kasipag, lalo na't ngayon ka lang lumipat dito sa plaridel."
Ipinaliwanag ni Erik na lumaki siyang anak ng magsasaka sa Ifugao, at ang pagiging mapamaraan ay mahalaga para mabuhay. "Sa probinsya, kapag hindi ka nagtrabaho nang maaga, hindi ka kakain. Natutunan ko iyan sa aking ama, na gumigising bago sumikat ang araw para magtanim," aniya, ang kanyang mga mata ay may bakas ng kalungkutan ngunit nagniningning sa katatagan.
"Wala kaming maaasahan kundi ang sarili namin, kaya kailangan naming maging masipag."
Dahil sa kuryosidad, nagtanong si Georgia, "Ano ang binibenta mo?" Bahagyang tumagilid ang kanyang ulo, na nagpapakita ng kanyang interes.
Ibinahagi ni Erik na may nagbigay sa kanya ng mga gulay sa likod ng simbahan, bagama't hindi niya pwedeng ibunyag na si Hiyas, na isang diwata, ang pinagmulan ng mga gulay.
Tinanggap niya ang mga paninda nang hindi alam kung galing ba ang mga ito sa iba o sa mahika ng kalikasan, dahil wala siyang ibang pagpipilian kundi ibenta ang mga ito para makakain.
Naalala nya bigla ang usapan nila ni hiyas." Wag ka ng magtanong kung saan nang gagaling ang mga ibinibigay ko, kailangan mong kumain para ituloy ang misyon kaya binibigyan kita ng pagkakataon na magkaroon ng pera. "
" Gusto mo akong magtrabaho habang inuutusan mo akong gawin ang misyon? Hindi ba mas madali kung pera na lang ang ibibigay mo? " Sambit ng binata.
Bigla syang hinampas ng manipis na patpat ni hiyas at inutusan na gawin na lang ang gusto nito at wag ng magreklamo.
Sa kasalukuyan, nagpaliwanag sya kay Georgia tungkol sa mga gulay na ibebenta nya.
"May mga kaibigan akong mayayaman na hinahayaan akong ibenta ang kanilang mga produkto. Pagkatapos kong magbenta, binibigyan nila ako ng parte sa kita—sapat lang para sa isang araw na pagkain at kaunting ipon " aniya, bakas sa kanyang mahinang ngiti na may itinatago syang isang lihim.
Inanyayahan ni Erik si Georgia na sumama sa kanya sa simbahan at sa pagbebenta at bilang pabor ay handa ang binata na hatiin ang kikitain, ang kanyang boses ay puno ng pag-asa.
"Kung gusto mo, sumama ka sa akin, at kapag nakabenta tayo ay paghahatian natin ang kita. Mas madali kapag magkasama, at baka mas makaakit tayo ng mas maraming mamimili bilang isang grupo," sabi niya, ang kanyang mga mata ay kumikinang sa optimismo habang inaayos ang kanyang damit.
Nagulat si Georgia sa kanyang alok, bumilis ang tibok ng puso ng dalaga sa pagkabigla. "Talaga? Okay lang sa iyo na hatiin ang kita mo?" tanong niya, ang kanyang boses ay may pagtataka at bahagyang pag-aalangan.
"Oo naman," sagot ni Erik, ang kanyang ngiti ay nagpapakita ng pasasalamat. " kailngan ko parin na magpasalamat sa pagtulong mo sa akin at pagpapahintulot na manatili ako rito pansamantala. Ito ang paraan ko ng pagtanaw ng utang na loob."
ilang saglit pa ay humingi sila ng pahintulot kay Lola Maria, na, bagama't bahagyang nag-alala, ay nagbigay ng kanyang basbas na muling lumabas para magbenta, pagkatapos payagan ay umalis na sila agad.
Ilang minuto ang lumipas, sa likod ng simbahan, natagpuan nila ang tatlong kahon ng sariwang isda at gulay na maayos na nakalagay sa lupa. Nanlaki ang mga mata ni Georgia sa gulat. "Saan galing ang mga ito? Ang daming isda!" bulalas niya,
Naroon si Hiyas din si hiyas pero hindi ito nakikita at naririnig ni Georgia, na nanatiling walang kamalayan na ang diwata ang nagbigay ng mga paninda.
Nagdududa ang dalaga sa mga ito at nagtanong sa binata. "Erik, sigurado ka bang pwede nating kunin ang mga ito?" Ang kanyang boses ay nanginginig sa pagkalito.
Nakaupo lang sa ibabaw ng isang kahon na nakatitig sa babaeng si georgia. Napahawak sya sa kanyang baba habang nag iisip ng malalim. Napansin ng binata ang reaksyon ni hiyas kaya lumapit sya dito at binulungan para ipakilala ang babaeng si georgia na tumulong sa kanya para makakuha ng maayos na tirahan.
Nagbuntong hininga naman si hiyas ng marinig ang paliwanag ni erik at sinabihan ito na wala syang magagawa kung ano man ang desisyon ng binata, ipinaalala nya na naroon lang sya para tulungan sya magkaroon ng pagkain.
Nagpasalamat ang binata pero gayunpaman ay naitanong nya kung saan nagmula ang mga isda.
Nagsalita si Hiyas nang mahina ngunit may awtoridad, na hindi naririnig ni Georgia. "Huwag ka nang magtanong pa kung saan ko kinuha ang mga isda at gulay. Magpasalamat ka na lang at tumutulong ako. Ang mahalaga, may pagkain at paninda kayong ibebenta," aniya.
Kahit na gusto nya malaman ay wala naman nagawa si erik kundi magtiwala na hindi galing sa nakaw ang mga binibigay ni Hiyas, at sumunod na lang sa inuutos nito.
"Malamang naman na hindi niya ninakaw ang mga ito, pero nakakapagtaka parin kung paano siya nagkaroon ng ganyan karami?" bulong niya sa sarili, ang kanyang mukha ay nababalutan ng pag-aalinlangan.
Nagtanong si Georgia sa binata, ang kanyang kamay ay nakahawak sa gilid ng isang kahon. "Hindi ba't kahina-hinala na may magtitiwala sa isang bata ng ganyan karaming isda para ibenta?" tanong niya, ang kanyang tono ay mabigat sa pag-aalinlangan.
Tiniyak naman ni Erik sa kanya na ayos lang iyon basta't nagbibigay sila ng parte sa kita. "Ayos lang. Binibigyan lang namin sila ng parte pagkatapos. Nagkasundo na kami ng kaibigan ko sa hatian," aniya,
Sa loob ng ilang minuto, umupa sila ng bisikleta na may sidecar, maingat na inilagay ang mga kahon upang maiwasan ang pagkatapon. Dahil hindi sila makapagbenta sa palengke ng Plaridel dahil sa dami ng Kastilang pulis, naghanap sila ng lugar sa kalsada.
Nagmakaawa si Georgia sa ibang nagtitinda na may sariling pwesto na payagan silang magbenta sa malapit, ang kanyang ngiti ay matamis ngunit may determinasyon.
"Pwede po ba kaming magbenta rito? Kahit ilang oras lang!" aniya, ang kanyang boses ay taos-puso.
Sa kabutihang-palad, naawa sa kanila ang mga nagtitinda at pumayag. Pagsapit ng tanghali, puno na ng barya at pera ang kanilang mga pitaka, dahil kumita sila ng mahigit tatlong libong piso.
Tuwang-tuwa si Georgia, napagtanto nya na mas maganda ibenta ang isda kaysa sa karaniwan niyang bulaklak. "Ang daming tao na gustong bumili ng isda! Mas madali ito kaysa sa pagbebenta ng bulaklak," aniya, ang kanyang mukha ay nagniningning sa tuwa habang inaayos ang natitirang paninda.
Dahil sa nakikitang pag-asa, sumigaw siya sa mga dumadaan, "Sariwa at abot-kayang isda ! Mayroon din kaming sariwang gulay! Bili na kayo saamin. "
Natuwa naman si erik sa kanyang sigasig at napapangiti. "Ang sigla-sigla mo, parang puno ka ng enerhiya ngayon," aniya, ang kanyang ngiti ay nagpapakita ng paghanga habang tumutulong siya sa pagbebenta.
ilang oras pa ang lumipas ay maaga silang tumigil, iniluto nila ang hindi nabentang isda at gulay para sa tanghalian at hapunan mamaya, ang amoy ay bumabalot sa kanilang maliit na kusina. Habang nagluluto si Erik, pinuntahan sua ng dalaga at pinuri ni Georgia ang kanyang galing sa pagluluto.
"Ang galing mo magluto! Saan mo natutunan ito? Para kang chef," aniya, ang kanyang boses ay puno ng pagkamangha habang pinapanood siyang naghihiwa ng gulay.
Nag-aalangan ang dalaga dahil sa nabawasan ang isda na binenta nila kaya nagtanong siya kay erik, "Ayos lang bang lutuin ang natira ,hindi ba kailangan mong bayaran ang kaibigan mo?" Ang kanyang mukha ay nagpakita ng pag-aalala.
Ngumiti kang si Erik habang ipinaliwanag, "Hindi na natin pwedeng ibalik ang mga ito sa kanya, at isa pa kailangan nating kumain. Bukod pa rito, masaya akong magluto para sa inyo." Ang kanyang tono ay mainit habang naglalagay ng isda sa kawali.
Habang nagluluto, tinikman ni Erik ang ulam, ang mainit na sabaw ay humalik sa kanyang labi. Hindi sigurado sa lasa, inalok niya si Georgia na tikman ito.
"Tikman mo ito. Ano sa tingin mo? Baka kailangan pa ng asin para magkalasa," aniya,
Nilasap ito ni Georgia at pinuri siya. "Masarap na ito! Ang galing mo—hindi na kailangan ng mas maraming asin," aniya, habang ibinabalik ang kutsara.
Dahil natapos na ang trabaho nila ng maaga ay nagpatuloy naman sa pag aaral sa loob ng bahay si georgia gamit ang mga lumang libro na nakuha sa mga basurahan.
Nang gabing iyon, habang nakaupo si Erik sa sala, nakita niyang lumabas si Georgia, ang kanyang anino ay bahagyang nakikita sa liwanag ng buwan. Sinundan niya ang dalaga at nagtanong nang mahina,
"Saan ka pupunta?" Ang kanyang mga hakbang ay maingat, puno ng pag-aalala.
Alam ng dalaga na hindi nya pwedeng aminin na nagpapatrol siya bilang si Hustisya, kaya umiwas si Georgia na sabihin ang totoo. "May kailangan lang akong gawin. Matulog ka na," aniya, iniiwas ang mukha.
Nang akmang aalis na siya, dahan-dahang hinawakan ni Erik ang kanyang kamay, ang kanyang mga daliri ay nanginginig sa paghawak dito.
Nagulat ang dalaga sa ginawa nito at hinila ni Georgia ang kanyang kamay palayo, ang kanyang puso ay bumibilis sa pagtibok. Napansin naman ng binata ang reaksyon ni georgia at agad na humingi ng paumanhin, ipinaliwanag nya dito."Patawad, pero natatakot lang ako para sa iyo dahil masyado ng gabi at delikado sa labas ng bahay. "
Pinahalagahan naman ni Georgia ang kanyang pag-aalala ngunit iginiit, "Salamat, pero kaya ko ang sarili ko. Hindi mo kailangang mag-alala," ang kanyang boses ay may tiwala habang inaayos ang kanyang buhok.
Nagpumilit si Erik, "Hindi tama para sa isang babae na lumabas mag-isa sa gabi. Hayaan mo akong sumama sa iyo." Ang kanyang mukha ay nagpapakita ng determinasyon.
Napailing ang dalaga at sa isip ni Georgia, nababaliw na ang binata dahil Hindi nya ito pwedeng isama para labanan ang mga kriminal.
Tumawa si georgia at nang-aasar, "Anong magagawa mo kung may humarang o gumawa ng masama saakin habang nasa labas? Hindi ka naman marunong lumaban," ang kanyang tono ay mapaglaro ngunit nagdududa habang tumatalikod.
"Hindi ko alam kung makakatulong ako, pero pakiramdam ko kailangan mo ng may nagbabantay sa iyo," sagot ni Erik, ang kanyang boses ay taos-puso.
Namula si Georgia, nahiya sa narinig na gusto syang pangalagaan ni erik, ang kanyang mga pisngi ay uminit at namumula. " Ano bang sinasabi niya? Bakit niya ako babantayan? " naguluhan ang kanyang isip.
Naging awkward ang paligid nang tumahimik sila pareho, isang banayad na simoy ng hangin ang gumalaw sa kanilang tahimik na sandali. Pinutol ni Georgia ang tensyon at nagbiro,
"Teka sinasabi mo ba yan para magmukhang cool sa harap ko, di ba?" Ang kanyang ngiti ay mapanukso.
"Hindi ah!" pagtanggi ni Erik, umamin sya dito, "Ang totoo, natatakot akong lumabas sa gabi."
Isinalaysay niya ang minsan siyang ninakawan, sinaktan ng bato sa ulo, at iniwan sa kalsada na muntik nyang ikamatay. "Kaya nga ako natatakot na lumabas, pero kapag naiisip kong pwedeng mangyari iyon sa iyo ay mas nakakatakot ako. Kaya nga gusto kong sumama sa iyo," aniya, ang kanyang boses ay matapang.
Lalong namula si Georgia sa narinig sa binata, ang kanyang puso ay bumibilis pagtibok dahil sa pag-aalala sa kanya ni erik, ngunit gayunpaman tumanggi siya.
"Hindi, salamat," aniya nang may matapang na tono, humakbang sya palayo.
Nagpumilit naman si Erik, "Hindi ba ako pwedeng sumama? Hindi na ligtas ang lumabas para sayo." Umakma na ibigay ang kanyang mga kamay bakas sa mukha nito ang pag-aalala.
Para pigilan ang binata sa pagpupunilit na sumama ay mahinanh tinapik ni Georgia ang ulo ni erik. "Tama na sa katigasan ng ulo mo! Huwag mo akong susundan maliban na lang kung gusto mong palayasin kita sa bahay!" aniya, ang kanyang boses ay may awtoridad, habang ipinakita ang kanyang orasan.
"Mawawala ako lang isang oras at babalik din pagkatapos. Matulog ka na." Pinapasok niya ito sa loob, at bagama't nag-aalangan, sumunod na lang si Erik bakas parin ang pag-aalala.
Bumuntong-hininga si Georgia habang umaalis, naguguluhan ang isipan dahil sa unang pag kakataon ay may ibang taong pilit siyang pinipigilan para lumabas ng bahay, ngunit namula ang kanyang mga pisngi nang maalala ang pag-aalala ni Erik.
Ilang minuto ang lumipas, habang tahimik ang mga kalye ng Plaridel na binabantayan ng mga guwardiyang Kastila. Nagbago si Georgia at naging si Hustisya habang nagpapatrol sa mga eskinita.
Sa isang madilim na sulok, nakarinig siya ng iyak para humingi ng tulong mula sa mga Pilipinong pinahihirapan ng mga lokal na kriminal—mga magnanakaw at miyembro ng sindikato na nambabato ng bahay at tindahan sa gabi.
"Ibibigay nyo ba ang pera o papatayin namin kayo? !" sigaw ng pinuno ng mga ito, ang kanyang mukha ay balot ng mga peklat, habang may hawak na matalim na balisong.
Kasama ang apat na lalaki, armado ng ninakaw na baril ng Kastila. Isang matandang babae ang natumba, ang kanyang ulo ay duguan mula sa nabasag na bote, habang ang kanyang apo ay nakayakap sa kanya at umiiyak na nakakapit sa kanyang damit. "Huwag niyo kaming saktan! Wala kaming pera!" pakiusap ng babae, ngunit tumawa ang mga kalalakihan, hinila at itinapon ang bata sa maruming eskinita.
Ilang saglit pa ay lumabas si Hustisya mula sa mga dilim, ang kanyang kulay-rosas na buhok ay umaalpas kasabay ng simoy ng hangin, ang kanyang pulang kapa ay nagsasayaw na parang apoy sa gabi.
"Tigilan niyo na ang pananakit sa mga inosente!" dumagundong ang kanyang boses na parang bagyo. Nagong alerto ang mga kriminal nang marinig ang boses ngunit bago pa sila makapagpaputok, ginamit ng dalaga ang kanyang telekinesis—umikot ang hangin sa paligid at ang kanilang mga sandata ay lumutang, inihagis nang malayo sa eskinita.
"Ang multo ng Bulacan, huwag kang makialam dito!" sigaw ng pinuno, sumugod dala ang kanyang balisong. Sa isang mabilis na galaw, naglaho si Hustisya, at agad na nagpakita sa likod niya, hindi na ito nagsayang ng oras at pinabagsak ang lalaki gamit ang malakas na sipa.
"Hindi kayo makakatakas sa akin!" sigaw niya, ang kanyang mga kamay ay nagliliyab sa enerhiya habang itinulak niya ang isa pang magnanakaw sa dingding, na nagpatumba dito sa sahig.
Nagbato ng maliit na granada ang isang kriminal, ngunit sa isang kaway ng kanyang kamay, ibinalik ito ni Hustisya, at sumabog sa mismong harap ng lalaki.
Gamit ang telekinesis, tinali niya ang iba pang mgnanakaw sa isang poste na kahoy sa gilid ng kalsada gamit ang sarili nilang lubid. "Maghintay kayo sa pulis—magbabayad kayo sa inyong mga kasalanan," aniya, habang tinutulungan ang matandang babae at bata na makatayo.
"Salamat, Hustisya," bulong ng babae, lumuha ito habanag nagpapasalamat sa kanya. Ngunit kahit na natulungan ay alam ni Hustisya na hindi pa tapos ang kanilang pagdurusa sa bayan ng plaridel hangat laganap ang krimen .
Pagkatapos ng laban, bumalik siya bilang si Georgia, naglalakad pauwi sa mga madidilim na kalye, ginagabayan lamang ng liwanag ng buwan, ang mga tunog ng kuliglig sa gabi ay parang musika sa kanyang pandinig.
Habang papauwi ay nabigla siya nang makita si Erik na naglalakad pasulong, bumilis ang tibok ng kanyang puso. "Erik?" sambit niya.
Dali-dali itong lumapit sa kanya, hinawakan ang kanyang kamay nang nanginginig ang mga daliri. " Buti naman at nakita na kita. " Sambit ni erik.
"Bakit ka nandito?" tanong niya sa binata.
"Halos dalawang oras ka nang wala, kaya nag-alala ako at hinanap kita. Natakot ako na baka may nangyari na sayong masama," sabi ni Erik, ang kanyang boses ay puno ng pag-aalala.
Galit na sumagot si Georgia, "Nawawala ka na ba sa sarili? Lumabas ka mag-isa para hanapin ako? Delikado ang lumabas sa kalyeng ito!" Ang kanyang mukha ay nagpapakita ng galit at pag-aalala.
Sumagot si Erik, "Kung alam mong delikado, bakit ka pa lumalabas? Hindi ko maintindihan kung bakit napakatapang mong lumabas mag-isa." Ang kanyang tono ay naguguluhan.
Namula nang husto si Georgia, at agad na inutusan siyang umuwi. "Bumalik ka na! May binisita lang akong mga babae—ligtas kami doon kaya wala kang dapat ipag alala!" aniya nang depensiba, iginiit na ayos lang siya sa loob ng maraming taon.
" lumaki ako lugar na ito at maraming taon ko na itong ginagawa, hindi mo kailangang mag-alala," dagdag niya.
Tumahimik ang paligid, ang simoy ng hangin ay dumadaan sa kanilang paligid hanggang sa napansin nilang hawak pa rin ni Erik ang kanyang kamay.
Agad silang napabitiw sa isat isa, namumula at umiiwas ng tingin. Upang maalis ang tensyon ay naglakad paalis si Georgia, nagkunwari na matapang kahit na ang kanyang puso ay kumakabog ng napakabilis.
"Umuwi na tayo at matulog para makapagbenta tayo bukas. Huwag ka nang mag-alala," aniya, ang kanyang boses ay pagod ngunit matatag. Wala naman nagawa si erik kundi sumunod dito.
Kinaumagahan, nagpatuloy silang magbenta ng isda na binibigay ni Hiyas, ipinagpatuloy ang ginagawa at naghahati para sa pagkain sa bahay, hindi maipagkakaila ng dalawa na mas gumaan ang kanilang buhay dahil sa pagtutulungan.
Sa gabi, kapag natutulog na si Erik, palihim na lumalabas si Georgia para magpatrol bilang si Hustisya. Sa sentro ng bayan, narating niya ang isang tindahan ng alak kung saan nambabato ng tao ang mga mapang-abusong pulis na Kastila, humihingi ng pera habang nakataas ang baril.
"Magbabayad ba kayo, o kakaladkarin namin kayo sa kulungan!" sigaw ng kanilang pinuno, itinutok ang baril sa ulo ng isang matandang nagtitinda. Naging magulo ang loob ng tindahan—nabasag na mga bote at umiiyak ang mga bata habang nakiki usap.
Hindi lang nangongolekta ng pera ang ginagawa ng mga Kastila; ikinatutuwa rin nila ang pang-aabuso sa mg tao. Hinila ng isang pulis ang buhok ng isang umiiyak na bata at sinampal ang ina nito sa sahig. Napahiga ang babae at umiiyak habang may dugo na tumutulo sa kanyang bibig.
"Kung hindi kayo magbabayad, aalipinin namin ang inyong mga anak!" sigaw ng isa pa habang ina-asinta sa ulo ng isang matandang lalaki.
"Maawa kayo, huwag ninyong gawin ito saamin!" pagmamakaawa ng lalaki, nakaluhod sya at ang kanyang katawan ay puno ng pasa dahil sa pambubugbog ng mga pulis.
"Hindi kayo masasaktan kung magbabayad kayo," panunukso ng isang pulis.
"Pero mababaon kami sa utang kapag nagbigay pa kami ng pera sainyo. " sigaw ng lalaki.
Ang mga Pilipino na malapit sa lugar, ay masyadong takot para maki elam sa kaguluhan, at tahimik na umiiyak na lang dahil walang magawa sa mga pulis. Isang babae ang nakakapit sa kanyang duguan na braso, nasugatan ito ng ligaw na bala mula sa padalos-dalos na pagpapaputok ng mga pulis.
"Tulungan niyo kami!" sigaw ng isang babae, ngunit tumawa ang mga pulis, nilapitan nila ito at itinulak siya sa dingding ng bahay.
Sa gitna ng kaguluhan, isang galit na boses ang umalingawngaw "Mga demonyong Kastila!" Lumabas si Hustisya mula sa dilim, ang kanyang kulay-rosas na buhok ay umalpas, ang kanyang pulang kapa ay parang isang nag-aapoy na tanglaw habang nababalot ng pulang awra.
"Tigilan niyo na ang pang-aabuso sa aking bayan!" galit niyang sigaw , ang kanyang boses ay parang kulog na bumulabog sa lahat. Naalerto ang mga pulis, ngunit ang kanyang telekinesis ay nagpalipad sa kanilang mga baril at mga bote ng alak na bumagsak sa kanilang ulo at nagpatumba sa ilan.
Dumating ang iba pang mga pulis na sakay ng van, armado ng modernong riple at isang kanyon na nagpaputok ng lambat na bakal. "Patayin ang multong iyan!" sigaw ng kanilang pinuno, nagpakawala ng sunud-sunod na bala na sumira sa mga dingding ng tindahan. Agad nyang hinila padapa ang mga tao sa loob.
"Tigilan nyo yan! May mga sibilyan sa loob!" sigaw ni Hustisya, nabigla sya sa kanilang padalos-dalos na pagpapaputok ng baril.
Agad syang sumugod sa mga ito, ang kanyang katawan ay nagliliyab sa enerhiya, naglalaho at nagpapakita sa likod ng mga pulis para pabagsakin ang mga ito gamit ang sipa.
Nagpumilit ang mga Kastila na hulihin ang dalaga, inutos nya na paputukin ang lambat na bakal para hulihin si hustisya. Nagliyab ang kanyang mga mata ng dalaga dahil sa matinding galit at sa isang malakas na kumpas ng kanyang kamay, ibinalik niya ang lambat sa kanila na nagpakulong sa mga ito.
"Kayo ang dapat na hulihin!" sigaw niya, itinulak sila palayo gamit ang kapangyarihan nya habang umuikot ang alikabok at usok sa paligid.
Nagpatuloy ang laban sa loob ng ilang minuto, mas maraming sundalo ang sumali, habang ang mga Pilipino ay patuloy na nagtago sa ilalim ng mga mesa. Patuloy na lumaban si Hustisya hanggang sa wala nang sundalo ang nakatayo at matiyak na wala nang may malay sa mga ito.
Pagkatapos ng laban, ibinalik niya ang ninakaw na pera sa mga biktima kasama ang mga salapi ng mga pulis. Sinabihan nya ito na itago muna ito at ilabas lang kapag wala na ang mga pulis.
Nagawa man tulungan ay nababagabag parin si hustisya, ang kanyang puso ay mabigat habang nakikita ang kanilang sakit at takot. Isang bata ang kumapit sa kanyang binugbog na ama, may dugo sa kanyang mukha, habang punit punit ang kanyang damit.
"Magpatingin agad kayo sa doktor," pakiusap ni hustisya.
Alam niya na ang mga pamilyang tulad nila ay walang kakayahan ibigay ang mga hinihingi ng mga Kastila. Sumiklab ang kanyang galit sa pag-iisip na ang kanyang bayan ay patuloy lang nagtitiis ng pang-aapi ng dayuhan sa sarili nilang lupain.
"Bakit kailangan pang madamay ang mga inosenteng tao na kagaya nila?" bulong niya, hindi nya mapigilan na mapaluha sa kanyang mga mata ngunit may paninindigan sa kanyang puso. Bagama't tumulong siyang muli, alam niyang magpapatuloy ang pang-aabuso hangga't nananatili ang mga Kastila.
"Kailangan kong kumilos, kailangan na matapos na ito sa lalong madaling panahon," bulong niya habang unti unting naglalaho sa dilim,
Katapusan ng Kabanata.